De zogenaamde Riviera van Porec eindigt met het stadje Vrsar (1720 inwoners, Ital. Orsera), een stadje aan de Istrische westkust, dat de omwenteling van voormalig vissersdorp tot toeristencentrum min of meer heeft afgesloten. Volgens oude documenten werd de naam oorspronkelijk geschreven als “Usaria”, “Orsaria” en “Versarium”. Men veronderstelt, dat de naam te maken heeft met het dichtbij gelegen Funtana, waar in de romeinse tijd al twee bronnen waren; in de omgeving daarvan werd nooit gebouwd, waarschijnlijk wegens waterverontreiniging (vandaar aquaducten). Gebouwd werd er daarom in de romeinse tijd in Usaria, waarvan nog enkele delen van villa’s en gevonden mozaïeken getuige zijn.

In de Middeleeuwen breidde de stad zich uit en werd er een muur omheen gebouwd, waarvan 2 stadspoorten, fragmenten van de muur, het kasteel en delen van een vroegchristelijke basiliek zijn overgebleven. Zeker is, dat de stad van 983 tot 1778 onder rechtstreeks beheer stond van het bisdom Porec. Als nasleep van de oorlogen van Napoleon en het regentschap van Oostenrijk werd het echter in de 19e en begin 20e eeuw een zelfstandige gemeente in de regio Porec. In de 20e eeuw ontwikkelde het zich net als Porec.

Het moderne toerisme begon in het jaar 1961, toen het eiland ervoor, Koversada, tot gebied voor naaktrekreatie werd verklaard en daarmee ging behoren tot de “pioniers” van Europa. Vrsar was in de voorbije eeuwen al een beetje beroemd als toeristenplaats, omdat de bisschoppen van Porec hier hun vakantieresidentie hadden. Niemand minder dan de wereldberoemde Venezolaanse hartenjager Giacomo Casanova – een steeg in de bovenstad werd naar hem genoemd – hield hier huis: In zijn “Herinneringen” schrijft hij uitvoerig over de aantrekkelijke Refoska, één van zijn “veroveringen’ in Vrsar, die hem bijbleef – honi soit, qui mal y pense. Tegenwoordig heet een rode wijnstok zo.

Het speciale aan Vrar is wel de onoverzichtelijke tweedeling van de stad met zijn grote oeverpromenade aan de ene en een heuvelige oude stad aan de andere kant. Rond de zeebocht speelt zich het toeristische leven af, terwijl 50 m bergopwaarts de tijd 50 jaar lijkt te hebben stilgestaan. Aan de andere kant blijkt bij een wandeling ten Oosten van de kerk dat veel oude-stads-huizen wonderlijk mooi gerestaureerde zijn, die meestal door welgestelde Slowenen en buitenlanders uit bijv. Italië, Oostenrijk, Zwitserland, Engeland en Duitsland, bewoond zijn.

In het centrum van de bovenstad ligt het oude plein (nu Trg Degrassi) met zijn historische bouwwerken. Eeuwenlang was het een centrum voor allerlei activiteiten, zowel markt als woning van de bisschoppelijke “Beheerder van de zoutpannen” of als plein van de kleine Sv Anton kapel (vernietigd in 1941, tegenwoordig het stijlvolle atelier van een kunstenaar). De romantische stadspoort naast het VVV-kantoor is een deel van het oude kasteel.

Aan de andere kant van de straat lokt een houten bank voor een zitje met blik over de zeebocht. Aan het oostelijke eind van het oude kasteel, de huidige bovenstraat Rade Koncara kan de kleine kerk van de plaatselijke heilige Sv Foska worden bezichtigd. Het kerkje werd in de 17e eeuw overwegend in renaissancestijl gebouwd met elementen uit de barok. Deze onlangs gerestaureerde gebedsplek bevat veel heilige voorwerpen, waaronder vooral het schilderij “Foltering van de heilige Foska” uit de 17e eeuw.

Naast de kerk ligt de romeinse hoofdpoort van de stad uit de 13e eeuw. Op een stenen plaat boven de toren is een reliëf in miniatuur te zien van het wapen van Venetië.

Het hoogst en spectaculairste punt van de oude stad is de parochiekerk Sv Martin. De klokkentoren kan worden beklommen (9.30-12.30 en 17.30-21.30). Met de bouw ervan werd pas in de 19e eeuw begonnen, op de restanten van de stadsmuur met de romantische noordpoort. Na het einde van het Napoleontijdperk (1813) lag de bouw jarenlang stil. Pas tijdens de ambtsperiode van Josip Martinoli – vanwege zijn energieke argumentatie vaak met Don Camillo vergeleken – werd de bouw in 1935 voltooid.

Achter de kerk loopt een voetpad naar beneden naar de landtong Montraker met de AC Turist, ligweiden en mogelijkheid tot baden en naar de oeverpromenade. Van boven af heeft men een prachtig uitzicht op de eilandenwereld voor de kust en bij helder weer op de Eufrasius-Basilika van Porec.

Direct naast Sv Martin aan het kerkplein staat een prachtig gebouw: Het aartsbisschoppelijke paleis (Palazzo Edbesorsa). Reeds in de 12e eeuw bezaten de bisschoppen van Porec een zomerverblijf in Vrsar, al was het toen heel wat bescheidener. Vanaf de 14e tot in de 18e eeuw werden steeds veranderingen en vergrotingen aangebracht. Het bouwwerk werd van hoge muren en schiettorens voorzien (Turkse gevaar), wat het de naam Kasteel bezorgde.

De spilzucht en de pronk van de kerk maakten hoge belastingen voor visser en boer nodig, wat in 1299 in Porec tot een opstand leidde: Bisschop Bonifazius vluchtte in de vluchtburg te Vrsar. Toentertijd moesten de boeren bijv. de bagage van de bisschop gratis naar Vrsar brengen. In de 19e eeuw konden de bisschoppen de burgers niet meer voldoende uit de zak kloppen om de prachtige bouwwerken te onderhouden, zodat het Palazzo verkocht werd aan de patriciersfamilie Vergotini uit Porec. Tijdens de oorlogstroebelen van de 20e eeuw begon het verval van het bouwwerk. De laatste jaren onderging het een dure restauratie.

Vrienden van de moderne kunst zullen zeker het omstreden privé Sculpturenpark van Dusan Dzamonja willen bezoeken. Hij is één van de beroemdste eigentijdse beeldhouwers. Zijn sculpturenpark ligt, komend van Funtana, bijna 1 km voor Vrsar aan de rechter kant (parkeerplaats en ommuurde villa)

De beroemdste zoon van de stad komt voor uit de zomerkolonie Montraker (de steengroeve Montraker ligt bij AC Turist, waar sinds 1991 elk jaar studenten/beeldhouwers uit de hele wereld hun kunsten vertonen en de resultaten in de stad tentoonstellen (dagelijks geopend, behalve maandag van 9/11 en 19/21 uur)

Waarom nu juist Vrsar? Het gesteente van deze kusstrook is bijzonder zoutwaterbestendig, wat de oude Venetiaanse bouwmeesters ook al wisten. Voor heel wat gebouwen in Venetië (langs het Canale Grande, Mollo di Schiavi) werd bouwmateriaal uit Vrsar gebruikt.

In het vissersdorp Funtana zijn een 40-tal zaken op een kleine ruimte geconcentreerd. Hier kun je genieten van typisch Istrisch eten, zoals visgoulash, Peka, mosselen in witte wijnsaus, of big van de gril met één van de nationale dranken “Medovica”, ”Slivovica” of “Slivowitz”.

Wat “Lim-Fjord”of “Limski-Kanaal” genoemd wordt is geografisch gezien een 9 km lang en gemiddeld 600 m breed en 100 m diep karstdal, waarin zeewater en vers water van de Limbeek samenkomen.

Een boottocht vanuit Vrsar is de moeite waard bij helder weer. Door het lage zoutgehalte is het zuurstofgehalte erg hoog en vissen en mosselen gedijen dan ook prima. De georganiseerde visvangst per boot heeft dan ook al een lange traditie. Wegens de buitengewone visrijkdom benoemde Bisschop Eufrasius van Porec zichzelf in 543 kortweg tot alleen-eigenaar van de Lim-Fjord. Gedurende 1000jaar bleef de Bocht onder culinair toezicht van de dikke geestelijken, totdat de Dogen van Venetië in 1691 de hele Lim-Fjord aan de adellijke familie Barbablanca als “eeuwig geschenk” bedeelde. Met zulke overeenkomsten had het bevrijdde Joegoslavië in 1945 geen probleem. Het Fjord werd voor publiek opengesteld en in 1980 tot “speciaal maritiem reservaat” benoemd. Baden is daarom ten strengste verboden.

Een andere mogelijkheid voor een bezichtiging is een georganiseerde boot- of hengeltocht vanuit één van de kustplaatsen, het gunstigst vanuit Vrsar. Vanaf het vliegveld van Vrsar kan men ook een rondvlucht maken. De vlucht met een oude dubbeldekker over Porec, Rovinj, Limski en Vrsar (30 minuten) kost ca. 325 Kuna en levert onvergetelijke uitzichten op.

» Golf
» Wielersport en Mountainbiking
» Paardrijden, Skiën
» Vissen
» Varen
» Duiken
» Tennis
» Wandelen & bergbeklimmen
» Windsurfen